به گزارش خبرگزاری «حوزه»، آیت‌الله محسن اراکی امروز در نخستین دوره کارگاه‌های اسلامی‌سازی علوم انسانی که در سالن اجتماعات مجتمع امین جامعه المصطفی العالمیه برگزار شد، با بیان اینکه انسان مسئول و متعهد متولد می‌شود، اظهار کرد: نمی‌توانیم بدون دلیل و توجه به کتاب و سنت چیزی را به آموزه‌های دینی اضافه کنیم و این موضوع مهم در آیات قرآن کریم مورد تاکید قرار گرفته است.
وی با تاکید بر اینکه اصول فقهی قانونمند و روشمند است، اضافه کرد: برای رسیدن به یک حکم فقهی باید بر اساس یک مبنا دلیل را اثبات کنیم چراکه استدلال بر حکم فقهی نیازمند استنباط دلیلی بر بودن دلیل است.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی خاطرنشان کرد: علوم انسانی قواعد مربوط به رابطه انسان با خود یا غیر خود را مورد بررسی قرار می‌دهد که این رابطه از اراده انسان نشات گرفته است و فرق میان علم طب و روانشناسی در این میان مشخص می‌شود چراکه علم طب به پدیده‌های غیر ارادی حاکم بر وجود انسان اختصاص دارد اما علم روانشناسی به علم ارادی محدود می‌شود.
آیت‌الله اراکی یادآور شد: علوم مرتبط با انسان به دو دسته تقسیم‌بندی می‌شود که در دسته نخست روابط علت و معلولی و قضایای توصیفی مورد توجه قرار می‌گیرد اما در دسته دوم قضایای توصیفی جایگاهی ندارد.
این استاد حوزه با بیان اینکه اصول فقه عبارت از قوانین استدلال بر حکم فقهی است، عنوان کرد: اگر اثبات شد که حکم فقهی نشات گرفته از الزامات است، معلوم می‌شود که علم اصول باید چه نقشی در علوم انسانی داشته باشد؛ علم اصول رابطه تنگاتنگی با علوم انسانی دارد به همین علت کسی بدون مجتهد شدن نمی‌تواند وارد علوم انسانی اسلامی شود.
وی با تاکید بر اینکه قواعد علوم انسانی در احکام اعتقادی و مرتبط با خلق آفرینش مورد توجه قرار گرفته است، عنوان کرد: منابعی که به صورت مستقیم قاعده رفتارهای انسانی را تعریف می‌کند و مبتنی بر عدله‌ای از احکام فقهی به ویژه مباحث مرتبط با فقه نظام است می‌تواند تعاریف مشخصی برای علوم انسانی به دنبال داشته باشد.
آیت‌الله اراکی از تقیه به عنوان یک اصل اسلامی نام برد و گفت: روایات اهل سنت در مورد این اصل گاهی قوی‌تر از روایات اهل شیعه است چراکه تقیه عنصر ضدنفاق است.
وی با تاکید بر اینکه علوم فقهی راهکارهای مشخصی را برای جامعه اسلامی در حوزه علوم انسانی تدوین می‌کند، گفت: جامعه بی‌تفاوت نسبت به فرهنگ موضع‌گیری در برابر ضدارزش‌ها به حاکمیت بدترین‌ها محکوم می‌شود.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب با اشاره به اینکه دلیل در اصول، معناهای مستقیم و غیر مستقیم دارد، عنوان کرد: قوانین مرتبط به علوم انسانی از عدله شرعی مربوط به یک قاعده قابل استخراج است و اخلاق خارج از فقه نیست چراکه قواعد بسیاری در حوزه‌های مختلف در اصول تبیین شده است.
آیت‌الله اراکی از دیدگاه عمیق امام موسی صدر نسبت به علم اصول یاد کرد و گفت: امام موسی صدر تجربه مبارزاتی مطلوبی داشته است به همین علت از دلایل مطرح شده در اصول درک مطلوب‌تری دارد.
وی خاطرنشان کرد: برخی از قول امام موسی صدر گفته‌اند که علم اقتصاد وجود ندارد و در حقیقت مکتب اقتصاد در علم اصول مورد توجه قرار می‌گیرد این نقل و قول درست نیست چراکه این حرف بیان نشده و امام موسی صدر برای استنباط علم اقتصاد روشی ویژه را مطرح کرده است.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با بیان اینکه علوم انسانی ارتباط مشخصی با علم اصول دارد، تصریح کرد: علوم انسانی باید از احکام فقهی استخراج شود.
